Ի՞նչ է տեղեկատվական գերբեռնվածությունն ու ինչով է այն վտանգավոր

Մենք ապրում ենք թվային տեխնոլոգիաների ժամանակաշրջանում, երբ տեղեկությունն ինքնուրույն կարգավիճակ է ստացել ու կարող է դիտարկվել որպես նյութեղեն իր: Տեղեկատվական հոսքն է մեծացել, արագությունն ու տվյալների փոխանցման ծավալները: Եթե նախկինում մեկ թերթ կարդալով կարելի էր ողջ անցուդարձի մասին տեղեկանալ, ապա այսօր երբեմն հեռուստատեսությունը, ինտերնետն ու մամուլը միասին վերցրած, բավարար չեն իրադարձությունների վերաբերյալ ամփոփ տեղեկություն ստանալու առումով:

Ինչ է նման պայմաններում զգում մարդը: Ավելի ճիշտ` ինչ է զգում այս պայմաններում մարդու ուղեղը` տվյալների հիմնական մշակողը: Պարզվում է` շատ բան: Հայտնի է, որ մարդու ուղեղն իր ողջ հզորությամբ չի աշխատում, ավելի ստույգ` ընդամենը 5%-ը: Այդուհանդերձ, մշակում է հսկայածավալ տեղեկություն: Ողջ խնդիրն այն է, որ մեր «կենդանական» նյարդային համակարգն ի վիճակի չէ այդ ծանրության տակից դուրս գալու, դրա համար էլ մնացած 95%-ն «արգելափակված» է : Այսօր քաղաքակրթության առաջընթացը սրընթաց է, ու բնական է, որ մարդը պահանջված արագությամբ, համաքայլ ընթանալու համար պետք է զարգացնի ուղեղը: Ու այդ է պատճառը, որ այսօր շատ այժմեական արտահայտություններ են դարձել տեղեկատվական գերբեռնվածությունը կամ նյարդային հյուծումը: Նման խանգարման պատճառը մշտական լարվածությունն է, երբ մարդն ինչ-որ տևական ժամանակ մտածում է միանգամից մի քանի խնդիրների մասին, հիշողության մեջ բազում միավոր տեղեկություն մտապահում (օրինակ` իրար հետ չկապվող բազում թվեր), հետևում է տեսողական տեղեկության, ստիպված է արագ մշակել տեսողական տեղեկությունը (օրինակ` ստացված հարցին արագ պատասխանելը): Եթե նման վիճակն ընդհատ է ու կարճատև, ապա այն շատ օգտակար է ու զարգացնում է ուղեղը, իսկ եթե դա անընդհատ է, ապա մի օր պարզապես կխափանվի:

Նյարդային հյուծման առաջին ախտանշանը քնի խանգարումն է: Թվում է, թե ոչինչ, երբ պառկում ես անկողնում, շուռումուռ գալիս, մտածում-մտածում, վերլուծում: Թվում է, թե օրգանիզմը պարզապես հանգիստ չի ուզում, սակայն սխալվում ենք: Դա նշանակում է, որ ուղեղի նյարդային ակտիվությունն այնքան մեծ է, որ չենք կարողանում քնի վիճակի անցնել: Նման անքնությունը թերևս բոլորիս է ծանոթ:

Հաջորդ ախտանշանն ախորժակի կորուստն է, կամ մոռանում ես, թե ինչ ես կերել, կամ կերածդ ինչ համ ուներ: Շատերի նյարդային հյուծումը արտահայտվում է «սեղմված զսպանակի» զգացողությամբ, երբ նյարդային ես դառնում ու դյուրաբորբոք: Գրեթե բոլորը գերբեռնվածության դեպքում կարծես բթանում են, այսինքն` ոչ բարդ տեղեկությունը շատ դանդաղ է մշակվում: Այս բոլորը նյարդային գերլարվածության նախանշաններ են: Իսկ այդ վիճակի երկարաձգման արտահայտություն են «առանց պատճառի ցնցվող ձեռքերը, մաշկի ձգումն ու ցնցումը (ասենք` դեմքի), ուժեղ սրտխփոցը, սրտի առիթմիան, ստամոքսի խանգարումը:

Դա արդեն օրգանիզմի ֆիզիկական ռեակցիան է. այդպես է աշխատում նյարդային համակարգը, որպեսզի պաշտպանի մեզ ավերումից: Իմանալով, որ գոյություն ունի նյարդային նման խանգարում, այն մարդիկ, ովքեր շատ նյարդային կամ էլ տեղեկատվական աշխատանքով են զբաղվում, պետք է լսեն իրենց, հետևեն նյարդերին: Իզուր չէ, որ այս կենսաբանական փաստը վերածվել է ասացվածքի. «Նյարդային բջիջները չեն վերականգնվում»: Ուստի պետք է պահպանեք ձեզ ու որոշակի պահին կարողանաք համակարգչին «ոչ» ասել ու գնալ զբոսնելու:                            drugs.am